Agresioni ushtarak i Rusisë kundër Ukrainës dhe sfidat gjeopolitike në rritje nënvizojnë nevojën për lidhje gjithnjë e më të forta midis BE-së dhe Ballkanit Perëndimor, thuhet në “Deklaratën e Brukselit” të miratuar në Samitin e sotëm BE-Ballkani Perëndimor, në të cilin mori pjesë edhe kryeministri Hristijan Mickoski, transmeton Portalb.mk.

“Ne, udhëheqësit e Bashkimit Evropian dhe shteteve të tij anëtare, në konsultim me partnerët tanë nga Ballkani Perëndimor, kemi arritur sot në përfundimin e mëposhtëm: Takimi i sotëm tregon forcën e marrëdhënies sonë dhe përfitimet që u sjell qytetarëve tanë. Takimi është mundësia më e rëndësishme e vitit për të riafirmuar partneritetin strategjik midis Bashkimit Evropian dhe Ballkanit Perëndimor”, thuhet në Deklaratë.

Dokumenti riafirmon angazhimin e plotë dhe të qartë ndaj perspektivës së Ballkanit Perëndimor për anëtarësim në Bashkimin Evropian.

“E ardhmja e Ballkanit Perëndimor qëndron në Unionin tonë. Zgjerimi përfaqëson një mundësi reale që duhet të shfrytëzohet. Ne mirëpresim vrullin e ri dhe progresin e arritur që nga takimi i fundit. Përshpejtimi i procesit të pranimit, bazuar në reforma të besueshme nga partnerët, kushtëzimin e drejtë dhe rigoroz dhe parimin e meritave të veta, është në interesin tonë të ndërsjellë. Zgjerimi është një investim gjeostrategjik në paqe, siguri, stabilitet dhe prosperitet, siç thuhet në Deklaratën e Granadës. Urgjenca e kohërave tona kërkon vrull të qëndrueshëm. Vendet që aspirojnë anëtarësim duhet të përshpejtojnë aktivitetet e tyre reformuese. Paralelisht, Unioni duhet të forcojë themelet dhe reformat e tij të brendshme”, thekson “Deklarata e Brukselit”.

Dokumenti thekson se bashkëpunimi rajonal gjithëpërfshirës, ​​pajtimi dhe marrëdhëniet e fqinjësisë së mirë mbeten çelësi për ndërtimin e një të ardhmeje të përbashkët, si dhe për zbatimin e marrëveshjeve ndërkombëtare me mirëbesim dhe me rezultate të prekshme, duke përfshirë Marrëveshjen e Prespës me Greqinë dhe Traktatin e Miqësisë, Fqinjësisë së Mirë dhe Bashkëpunimit me Bullgarinë.

“Nevojiten ende përpjekje të mëtejshme të vendosura për të nxitur pajtimin dhe stabilitetin rajonal, si dhe për të gjetur dhe zbatuar zgjidhje përfundimtare, gjithëpërfshirëse dhe detyruese për mosmarrëveshjet dhe çështjet rajonale dhe dypalëshe të partnerëve, të rrënjosura në trashëgiminë e së kaluarës, dhe në përputhje me të drejtën ndërkombëtare dhe parimet e vendosura, duke përfshirë Marrëveshjen për Çështjet e Trashëgimisë, si dhe rastet e mbetura të personave të zhdukur dhe çështjet e krimeve të luftës”, shton teksti.

Deklarata thekson se BE-ja mirëpret angazhimin e partnerëve të Ballkanit Perëndimor për të respektuar vlerat dhe parimet evropiane në përputhje me të drejtën ndërkombëtare, përparësinë e demokracisë, të drejtat dhe vlerat themelore dhe sundimin e ligjit dhe pret që ata ta demonstrojnë këtë me fjalë dhe vepra, duke marrë përgjegjësi dhe duke zbatuar reformat e nevojshme, veçanërisht në fushën e parimeve themelore.

“Liria e shprehjes, media e pavarur dhe pluraliste, barazia gjinore dhe një rol i fortë i shoqërisë civile janë çelësi për të siguruar një demokraci funksionale”, thuhet në dokument.

Udhëheqësit theksojnë se mbeten të bashkuar në mbështetje dhe solidaritet të palëkundur me Ukrainën, ndërsa ajo mbron sovranitetin dhe integritetin e saj territorial nga agresioni ushtarak i paprovokuar dhe i paligjshëm i Rusisë, dhe përsërisin mbështetjen e tyre për një paqe gjithëpërfshirëse, të drejtë dhe të qëndrueshme në Ukrainë, bazuar në Kartën e OKB-së dhe të drejtën ndërkombëtare.

“Përputhja me Politikën e Përbashkët të Jashtme dhe të Sigurisë së BE-së, duke përfshirë zbatimin e masave kufizuese të BE-së dhe luftën kundër anashkalimit të tyre, mbetet një shprehje e fortë e zgjedhjes strategjike të partnerëve. Ne përgëzojmë partnerët e Ballkanit Perëndimor që tashmë janë plotësisht të përputhur dhe u bëjmë thirrje atyre që ende nuk e kanë bërë këtë të ndjekin shembullin. BE-ja mirëpret kontributet e partnerëve në misionet dhe operacionet e Politikës së Përbashkët të Sigurisë dhe Mbrojtjes të BE-së. BE-ja vazhdon të mbështesë Ballkanin Perëndimor në adresimin e kërcënimeve kibernetike dhe kërcënimeve të tjera hibride, manipulimin dhe ndërhyrjen e informacionit të huaj, dhe në forcimin e mëtejshëm të bashkëpunimit për të ndërtuar rezistencë, duke përfshirë edhe përmes Qendrës së Aftësive Kibernetike të Ballkanit Perëndimor dhe Mburojës Evropiane për Demokraci”, thuhet në tekst.

Në të më tej, përshëndeten partneritetet e para të lidhura të sigurisë dhe mbrojtjes në Ballkanin Perëndimor dhe nisjen e dialogëve të sigurisë dhe mbrojtjes, dhe riafirmon angazhimin për mbështetje të vazhdueshme në kuadër të Mekanizmit Evropian të Paqes.

“Ne mbetemi të përkushtuar për t’i afruar partnerët e Ballkanit Perëndimor me BE-në që gjatë procesit të zgjerimit. Integrimi gradual është duke u zhvilluar në disa fusha politike, i zbatuar në një mënyrë të kthyeshme dhe të bazuar në meritë, me përfitime konkrete për qytetarët që nga fillimi dhe duke përgatitur terrenin për anëtarësim. Duhet të merren në konsideratë propozime të mëtejshme për integrim gradual, në përputhje me legjislacionin përkatës të BE-së. Progresi në integrimin ekonomik duhet të ruajë plotësisht integritetin e tregut të vetëm të BE-së dhe të sigurojë një fushë loje të barabartë”, shton Deklarata.

Ajo mirëpret progresin në integrimin gradual të partnerëve të Ballkanit Perëndimor në Tregun e Vetëm të BE-së, duke përfshirë përmes iniciativave të Autostradës së Tregut të Vetëm dhe Korsisë së Gjelbër, anëtarësimin e disa vendeve në Zonën e Vetme Evropiane të Pagesave (SEPA) dhe integrimin e iniciativave digjitale, uljen e kostove të roaming-ut.

“Plani i Rritjes do të përshpejtojë konvergjencën socio-ekonomike midis Ballkanit Perëndimor dhe BE-së, me kusht që partnerët të zbatojnë reformat që lidhen me BE-në. Plani i Rritjes ka potencialin të përshpejtojë rritjen ekonomike në rajon gjatë dekadës së ardhshme duke siguruar deri në 6 miliardë euro për reforma dhe investime. Kjo është përveç 29 miliardë eurove të ofruara përmes Planit Ekonomik dhe të Investimeve. BE-ja bën thirrje që pjesa më e madhe e mundësive unike të ofruara nga Plani i Rritjes të shfrytëzohet përmes zbatimit në kohë të reformave”, shton Deklarata e Brukselit.

Dokumenti gjithashtu thekson se mungesa e normalizimit të marrëdhënieve midis Prishtinës dhe Beogradit vazhdon të pengojë të dy partnerët në rrugën e tyre evropiane dhe bën thirrje për zbatimin e të gjitha marrëveshjeve të arritura në dialogun Beograd-Prishtinë, të lehtësuar nga BE-ja, në veçanti Marrëveshjen për Rrugën drejt Normalizimit dhe Shtojcën e saj.

Në fund të tekstit, thuhet se udhëheqësit evropianë mirëpresin përafrimin e partnerëve të Ballkanit Perëndimor me këtë Deklaratë, me një shënim në fund të faqes që thekson se Serbia nuk është përafruar me dokumentin.

Përndryshe, asnjë përfaqësues i Serbisë nuk mori pjesë në Samit.

Presidenti i Këshillit Evropian, Antonio Costa, deklaroi se zgjerimi i BE-së është një proces i bazuar në meritë, jo një garë apo konkurrencë midis kandidatëve. Ata që ecin më shpejt nuk duhet të pengohen nga të tjerët; përkundrazi, ata duhet të përcaktojnë ritmin dhe të shërbejnë si frymëzim për të gjithë, theksoi ai.

“Sapo kemi përfunduar samitin tonë me partnerët tanë të Ballkanit Perëndimor. Ky është rasti më i rëndësishëm i vitit për të riafirmuar forcën e marrëdhënieve tona. Dhe samiti i sotëm ka dhënë një mesazh të qartë: ne mbështesim fuqimisht të ardhmen e Ballkanit Perëndimor në Bashkimin Evropian. Zgjerimi mbetet qendror për qëllimet tona të përbashkëta. Është zgjedhja e duhur për tre arsye: së pari, nga një perspektivë gjeopolitike. Një Bashkim Evropian i zgjeruar do të thotë një Evropë më e sigurt, më e fortë dhe më paqësore; së dyti, sepse zgjerimi forcon prosperitetin tonë të përbashkët. Çdo zgjerim i mëparshëm e ka provuar këtë; dhe së treti, sepse Bashkimi Evropian mbetet një projekt tërheqës dhe i besueshëm – dhe ne duhet t’i përmbushim pritjet që krijon. Zgjerimi tani po ecën më shpejt se në 15 vitet e fundit. Dhe ne duhet ta shfrytëzojmë këtë mundësi”, tha Costa në një deklaratë me shkrim.

Costa vlerësoi se gjatë 12 muajve të fundit, vendet e Ballkanit Perëndimor kanë bërë përparim të mirë.

“Rruga e Malit të Zi drejt BE-së po përshpejtohet qartë. Vetëm këtë javë, pesë kapituj pranimi u mbyllën me sukses; Shqipëria arriti të hapë të gjitha grupet negociuese në një kohë shumë të shkurtër, të fundit vetëm në nëntor. Viti i ardhshëm do të jetë momenti i tyre i së vërtetës për të përshpejtuar reformat; në lidhje me Maqedoninë e Veriut, ne mirëpresim hapat për të rritur lidhshmërinë rajonale. Dhe shpresojmë për përparim të vërtetë në vitin 2026. Autoritetet e tyre e dinë se çfarë duhet të bëjnë; gjithashtu këtë vit, Bosnja dhe Hercegovina miratoi Agjendën e saj të Reformave, një hap i nevojshëm për të hyrë në Planin e Rritjes. Kjo do t’u lejojë atyre të përdorin potencialin e plotë të mbështetjes së Bashkimit Evropian dhe integrimit gradual; në lidhje me Kosovën, ne mirëpresim hapat e ndërmarrë për të ndërtuar besim midis komuniteteve. Zgjedhjet e ardhshme parlamentare mund të jenë një moment kyç për të konsoliduar reformat dhe për t’u angazhuar në mënyrë konstruktive në rrugën drejt pranimit në Evropë”, tha Costa.

RMV duhet t’i bëjë ndryshimet kushtetuese për të vazhduar rrugën drejt BE-së. Ndryshimi kushtetutës përfshin shtimin e bullgarëve dhe etnive tjera në Kushtetutë. Ndryshimi kërkon shumicë prej dy të tretash dhe negociatat me BE-në nuk do të fillojnë derisa të bëhen këto ndryshime.

Me kusht të ndryshimi të Kushtetutës, Maqedonia e Veriut më 19 korrik të vitit 2022 i filloi bisedimet qasëse me BE-në me mbajtjen e konferencës së parë ndërqeveritare, pas miratimit të propozimit francez të cilin Maqedonia e Veriut e miratoi më 16 korrik 2022. Propozimi atë kohë u votua në parlament pa pjesëmarrjen e opozitës së atëhershme e cila tani është në pushtet.