Në mes të shqetësimeve të gjerë për të ardhmen e inteligjencës artificiale, shumë thonë se ajo ofron më shumë mundësi sesa rreziqe. Në studimin e saj të parë mbi integrimin e AI-së në sistemet shëndetësore evropiane, Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) thotë se inteligjenca artificiale mund të përmirësojë kujdesin shëndetësor dhe të lehtësojë presionin mbi stafin e mbingarkuar.

Shumica e vendeve evropiane dhe evroaziatike - 50 të anketuara në total - po e zbatojnë. Pavarësisht ekzistencës së boshllëqeve ligjore, AI po përdoret tashmë për detyra kritike.

Cilat vende tashmë kanë zbatuar diagnostikën e ndihmuar nga AI-ja?

Përdorimin më të zakonshëm në diagnostikim e raportojnë 64 për qind e vendeve, duke përfshirë sektorët si oftalmologjia, radiologjia apo dermatologjia. Franca, Portugalia, Hungaria, Suedia dhe Holanda - ndër të tjera - tashmë kanë përdorur diagnostikë të ndihmuar nga AI-ja gjatë dy viteve të fundit dhe planifikojnë ta vazhdojnë, thotë organizata.

Të tjera, si Mbretëria e Bashkuar apo Italia, e kanë zbatuar atë vetëm “joformalisht”, pra vetëm në disa institucione klinike, për shkak të mungesës së proceseve dhe politikave formale. Ndërkohë, një grup tjetër vendesh - përfshirë Spanjën, Poloninë, Belgjikën apo Ukrainën - janë ende duke e testuar.

Në disa raste, diagnostika e ndihmuar nga AI-ja mund të shkurtojë ndjeshëm kohëzgjatjen e disa ekzaminimeve. Në një projekt të synuar në përmirësimin e radioterapisë, autoritetet shëndetësore të Sllovakisë përdorën një softuer që automatizonte proceset e konturimit të organeve, duke rezultuar në një ulje prej 50 për qind të kohës që shpenzonin onkologët, duke siguruar njëkohësisht respektim të “standardeve moderne ndërkombëtare”, sipas OBSH-së.

Përdorimi i dytë më i zakonshëm i AI-së, i raportuar nga 50 për qind e vendeve, është 'chatbot' për asistencë ndaj pacientëve, i ndjekur nga automatizimi i logjistikës dhe detyrave administrative (40 për qind).

Kush është përpara në zbatimin e AI-së dhe cilat janë barrierat kryesore?

Franca dhe Spanja dalin si dy vendet udhëheqëse ndër pesë ekonomitë më të mëdha të Evropës, me aplikimet më të konsoliduara të AI-së.

Gjermania nuk mori pjesë në këtë pjesë të anketës. Franca i plotëson të gjitha kategoritë e përmendura të aplikimeve të AI-së, me kirurgjinë, diagnostikën dhe kontrolluesit e simptomave që tashmë kanë praktika të vendosura, ndërsa pjesa tjetër është në fazë pilotimi.

Spanja ka vendosur tashmë praktika të qarta për kirurgji të asistuar nga AI, detyra administrative dhe chatbot-ë, ndërsa në sistemin shëndetësor britanik chatbot-ët janë e vetmja aplikim i konsoliduar i AI-së; gjithçka tjetër po zhvillohet ose joformalisht ose në fazë testimi në Britani të Madhje.

Italia nuk ka aplikime të kodifikuara të AI-së, por raporton përdorim joformal të saj në të gjitha shtatë fushat.

Paratë nuk janë problemi më i madh - çfarë po e ngadalëson zbatimin e AI-së?

Sipas raportit, pasiguria ligjore është pengesa kryesore për përdorimin e inteligjencës artificiale në shëndetësi, e cituar nga 86 për qind e vendeve, duke tejkaluar madje edhe përballueshmërinë financiare, e cila është barriera e dytë më e raportuar (78 për qind).

Sa i përket boshllëqeve ligjore, OBSH-ja thotë se megjithatë po bëhen përparime.

“Më shumë se gjysma (54, 27 nga 50 për qind) e shteteve raportuan se kanë një ose më shumë agjenci rregullatore përgjegjëse për vlerësimin dhe aprovimin e sistemeve të AI-së në shëndetësi”, duke shtuar megjithatë se “më pak prej tyre kanë agjenci të ngarkuara me monitorimin e zbatimit dhe përdorimit”.

“Inkurajuese është se po shfaqet bashkëpunimi ndër-vendor rregullator, me disa shtete anëtare që po ndajnë njohuri dhe burime për të forcuar qeverisjen e AI-së në sektorin e shëndetësisë”, thuhet në raport.

Për çfarë duan ta përdorin AI-në shtetet evropiane?

Anketa e OBSH-së tregon se shtetet po i drejtohen kryesisht AI-së për të adresuar problemet e momentit.

Përmirësimi i kujdesit ndaj pacientëve (70 për qind), lehtësimi i presionit mbi stafin mjekësor (62 për qind) dhe reduktimi i joefikasiteteve (54 për qind) u identifikuan nga shumica si çështje me “rëndësi të madhe”.

Ndërkohë, më pak se gjysma e vendeve të anketuara dhanë të njëjtën rëndësi për “përparimin e kërkimit shkencor dhe zbulimin e barnave” (24 për qind) dhe “uljen e pabarazive” (38 për qind).