Ja ç'farë ndodh kur takohen dy gjeni, dy mendje dhe zemra që lenë shpirtin të flasë dhe përjetimin t'u dëshmojë forcën me të cilën ata ndjejnë. Njerëzorja në këtë shkas është kaq e hyjshme dhellorja kaq e prekshme.

“Kur takova L.N. Tolstoi, më pushtoi frika dhe siklet ndaj tij. Më dukej se ky njohës i madh i zemrave mund të shqyrtonte të gjitha qoshet e errëta të shpirtit tim me një shikim.

Duke u përballur me të, ndjeva se nuk do të ishte e mundur të fshihja me sukses gjithë pisllëkun që qëndronte thellë në shpirtin tim dhe të tregoja vetëm anën konvencionale.

Nëse do të kishte qenë mirë (dhe unë isha i sigurt për këtë), do të kishte vepruar me delikatesë dhe butësi, si një mjek që ekzaminon një plagë, duke shmangur prekjen e pjesëve të dhimbshme dhe acarimin e tyre.

Në të njëjtën kohë, ai do të përcillte përshtypjen se asgjë nuk i fshihej; nëse nuk do të kishte qenë veçanërisht i dhembshur, do ta kishte drejtuar gishtin drejt e në qendër të dhimbjes. Kisha frikë nga të dyja mundësitë. Por asnjëra nuk ndodhi.

Njohësi më i madh i zemrave doli të ishte një person i thjeshtë, integral dhe i sinqertë, duke treguar shumë pak nga ajo gjithëdijshmëri nga e cila kisha aq shumë frikë.

Ishte e qartë se ai nuk më konsideronte si objekt të hetimeve të tij, por thjesht donte të fliste për muzikën që i interesonte në atë kohë.

Ndoshta, në jetën time, nuk kam qenë kurrë aq i lajkatur dhe i prekur në krenarinë time si autor sa kur L.N. Tolstoi, duke dëgjuar andantet e kuartetit tim të parë dhe i ulur pranë meje, shpërtheu në lot”.

/ Nga Olga V. Petukhova - Përgatiti: Albert Vataj