Të paktën 20,000 palestinezë janë vrarë në Gaza që kur Izraeli filloi të bombardonte territorin pas sulmeve të Hamasit më 7 tetor. BBC vendosi të verifikojë se çfarë tregon numri i të vdekurve në Gaza për konfliktin. Mesatarisht, rreth 300 njerëz janë vrarë çdo ditë që nga fillimi i konfliktit, duke përjashtuar armëpushimin shtatëditor, sipas Ministrisë së Shëndetësisë të Gazës, e drejtuar nga Hamasi.

Sipas një deklarate nga Zyra Mediale e qeverisë, në mesin e të vrarëve gjenden të paktën 8 mijë fëmijë dhe 6.200 gra.

Në deklaratë thuhet se numri i të zhdukurve të mbetur nën rrënojat e ndërtesave të shkatërruara nga sulmet është 6.700, prej të cilëve 70 për qind janë gra dhe fëmijë.

Drejtori rajonal i shërbimeve emergjente të Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH), Richard Brennan, thotë se i konsideron këto shifra të viktimave si të besueshme. Numërimi i të vdekurve është një sfidë në çdo zonë lufte dhe mjekët në Gaza thonë se numri i të vdekurve ka të ngjarë të jetë shumë më i lartë sepse nuk përfshin trupat e varrosur nën rrënojat e ndërtesave të shkatërruara ose ata që nuk janë dërguar në spitale.

BBC i hodhi një vështrim më të afërt shifrave, duke i krahasuar me konflikte të tjera dhe duke kontrolluar ndikimin në popullsinë e re të Gazës. Shkalla e vrasjeve në këtë luftë ishte “jashtëzakonisht e lartë”, thotë profesori Michael Spagat, i specializuar në ekzaminimin e numrit të vdekjeve të konflikteve në mbarë botën.

Kështu, Spagat studioi numrin e të vdekurve të luftës në Irak të vitit 2003, konfliktin civil në Kolumbi, luftërat në Republikën Demokratike të Kongos, por edhe luftërat e mëparshme midis Izraelit dhe Gazës. “Në serinë e luftërave në Gaza që vazhdojnë që nga viti 2008, kjo aktuale është e paprecedentë për sa i përket numrit të të vdekurve dhe vrasjeve pa dallim”, shprehet i bindur ai.

Shifra prej 20,000 përfaqëson pothuajse 1% të 2.2 milionë banorëve të Gazës. BBC foli me analistët ushtarakë të cilët përshkruan shumëllojshmërinë e bombave të përdorura nga Izraeli – disa me peshë rreth 45 kg dhe të tjera 9,000 kg – si një faktor kontribues në shkallën e vdekjeve në konflikt.

Të jesh pranë goditjes së bombave më të mëdha është si “sërfimi i Tokës sepse vala goditëse e kthen menjëherë tokën në lëng”, shpjegoi Mark Garlasco, një ish-analist i lartë i inteligjencës në Pentagon dhe ish-hetues i OKB-së për krimet e luftës. Ajo që i bën këto bomba edhe më vdekjeprurëse është fakti se Gaza ka një dendësi shumë të lartë të popullsisë.

Rripi i Gazës është 41 kilometra i gjatë dhe 10 kilometra i gjerë. Mesatarisht, Gaza e para konfliktit kishte më shumë se 5700 njerëz për kilometër katror, ​​shumë e ngjashme me dendësinë mesatare në Londër. Izraeli nisi një fushatë ushtarake në Gaza pasi sulmit të Hamasit me 7 tetor.

Në konfliktet globale midis 2011 dhe 2021, mesatarisht 90% e viktimave ishin civilë kur armët shpërthyese u përdorën në zonat e populluara, sipas grupit kërkimor Action on Armed Violence.

Sipas vlerësimeve të inteligjencës amerikane të parë nga CNN, Izraeli ka hedhur më shumë se 29,000 bomba në Gaza në këtë luftë nga fillimi i luftës deri në mes të dhjetorit, nga të cilat 40-45% ishin të padrejtuara. Garlasco thekson se bombat e padrejtuara “mund të humbasin objektivin e tyre deri në 30 metra, që është ndryshimi midis goditjes së selisë së Hamasit dhe një apartamenti plot me civilë”.

Forcat e Mbrojtjes së Izraelit (IDF) thanë se po merrnin masa paraprake për të shmangur dëmtimin e popullatës civile. Ai thotë se këto masa përfshijnë paralajmërime të para-ndikimit aty ku është e mundur.

IDF shtoi se ata ndalojnë sulmet “kur shohin një prani të papritur të civilëve”. “Ne zgjedhim municionin e duhur për çdo objektiv – që të mos shkaktojë dëme të panevojshme”, thonë ata në mbrojtje të tyre. Izraeli akuzon Hamasin për përdorimin e popullatës civile të Gazës si mburoja njerëzore.

Gratë dhe fëmijët përbëjnë rreth 70 për qind të të vrarëve në Gaza gjatë konfliktit të vazhdueshëm, sipas Ministrisë së Shëndetësisë të drejtuar nga Hamasi. Megjithatë, të dhënat e Hamasit nuk bëjnë dallim mes civilëve meshkuj dhe luftëtarëve. Një analizë e mëparshme zyrtare e vdekjeve nga zyra qeveritare e medias, e cila drejtohet nga Hamasi, e vendos shifrën në 19,667 të vrarë, duke përfshirë më shumë se 8,000 fëmijë dhe 6,200 gra.

Gjithashtu u tha se 310 anëtarë të personelit mjekësor, 35 anëtarë të mbrojtjes civile dhe 97 gazetarë vdiqën – të gjithë ishin civilë. Lufta ka pasur një ndikim veçanërisht shkatërrues për fëmijët në Gaza. Pothuajse gjysma e popullsisë së territorit është nën moshën 18 vjeç, sipas të dhënave të publikuara nga Ministria e Shëndetësisë në vitin 2022.

Sipas Ministrisë së Hamasit, më shumë se 52,000 njerëz janë lënduar nga konflikti deri më tani. Edhe pse nuk ka të dhëna të fundit për numrin e fëmijëve të lënduar, që nga 3 nëntori, raportohet se kishte 24,173 të lënduar – përfshirë 8,067 fëmijë, 5,960 gra dhe 10,146 burra. Gaza tani është “vendi më i rrezikshëm në botë për fëmijët”, sipas Agjencisë së Kombeve të Bashkuara për Fëmijët (UNICEF).

“Lagje të tëra, ku fëmijët luanin dhe shkonin në shkollë, janë kthyer në grumbuj rrënojash, ku nuk ka jetë”, tha Adele Hodr, drejtoresha rajonale e UNICEF-it për Lindjen e Mesme dhe Afrikën e Veriut. Çdo konflikt është unik në mënyrën se si luftohet, por analistët e intervistuar nga BBC pajtohen se shkalla e vrasjeve në Gaza është dukshëm më e lartë se në konfliktet e tjera të fundit.

“Ajo që po shohim në lidhje me vdekjet e civilëve tashmë tejkalon shumë shkallën e dëmit nga çdo konflikt që kemi dokumentuar,” pranoi Emily Tripp, drejtore e Airwars, një organizatë që ka gjurmuar vdekjet e civilëve në luftë dhe konflikt që nga viti 2014.

“Për të gjetur një nivel të ngjashëm përdorimi eksplozivi në një zonë të vogël të populluar, mund të na duhet të kthehemi në Luftën e Vietnamit për një shembull të krahasueshëm, kur rreth 20,000 ton bomba u hodhën në Hanoi gjatë Operacionit Linebacker. . II”, tha ish-oficeri i inteligjencës së Pentagonit, Mark Garlasco.

Rreth 1,600 civilë vietnamezë u vranë në ato sulm. Në të kundërt, sulmet ajrore dhe artilerie nga koalicioni i udhëhequr nga SHBA vranë mesatarisht më pak se 20 civilë në ditë gjatë ofensivës katërmujore për të dëbuar ISIL nga qyteti sirian Raqqa në 2017, sipas Amnesty International.

Nuk është e qartë se sa civilë jetonin atje në atë kohë, por zyrtarët e OKB-së vlerësojnë se ishin midis 50,000 dhe 100,000. Për më tepër, më shumë se 160,000 civilë thuhet se u larguan nga shtëpitë e tyre gjatë asaj kohe. Një hetim i Associated Press zbuloi se midis 9,000 dhe 11,000 civilë janë vrarë në betejën nëntëmujore midis forcave irakiane të mbështetura nga SHBA dhe ISIS për qytetin irakian të Mosulit.

Kjo është mesatarisht më pak se 40 vdekje civile në ditë. Mosuli kishte më pak se dy milionë banorë kur ISIL pushtoi qytetin në vitin 2014. Gjatë luftës gati dyvjeçare në Ukrainë, Kombet e Bashkuara vlerësojnë se të paktën 10,000 civilë janë vrarë.

Megjithatë, misioni i OKB-së për të drejtat e njeriut paralajmëroi gjithashtu se shifra reale mund të jetë dukshëm më e lartë duke pasur parasysh sfidat dhe kohën e nevojshme për verifikim. Krahasimi i shkallës së viktimave në konflikte të ndryshme është i vështirë, pjesërisht sepse përdoren metodologji të ndryshme për të vlerësuar vdekjet.

Izraeli ka thënë se qëllimi i tij është të shkatërrojë Hamasin, por është e paqartë se sa nga anëtarët e tij ka vrarë. Zyrtarët kanë treguar më parë se ka pasur “mijëra” anëtarë të Hamasit të vrarë, me një shifër deri në 7,000 të përmendur. Hamasi është i ndaluar si organizatë terroriste nga një numër qeverish perëndimore.

Por kur u pyet drejtpërdrejt, IDF konfirmoi se “nuk ka numrin e saktë të terroristëve të Hamasit të vrarë”. Agjencia e lajmeve AFP raportoi se zyrtarë të lartë izraelitë propozuan që Izraeli të vriste dy civilë palestinezë për çdo luftëtar të vrarë të Hamasit. Zëdhënësi i IS Jonathan Conricus e përshkroi raportin si “tmerrshëm pozitiv”.

BBC nuk arriti të krijojë një metodë të qartë për të kontrolluar numrin e luftëtarëve të vrarë. Profesor Michael Spagat tha se ai “nuk do të habitej aspak” nëse rreth 80 për qind e të vrarëve do të ishin civilë. Ai shtoi se të dhënat e IDF për luftëtarët e Hamasit të vrarë ishin “të detajuara dhe pa shpjegime”.

Gjatë 75 ditëve të sulmeve izraelite, numri i të plagosurve Gaza ka shkuar në mbi 52.600.